از جنگ سایه تا رویارویی آشکار میان ایران و اسرائیل

Veröffentlicht am 7. September 2025 um 20:09

تشدید مناقشه ایران و اسرائیل با حمله پهپادی و جنگ دوازده‌روزه

آتش تازه بر فراز خاورمیانه

هامبورگ، ۷ سپتامبر ۲۰۲۵ – در این روز یک پهپاد که از سوی حوثی‌ها در یمن به پرواز درآمده بود، به سالن ورودی فرودگاه رامون در نزدیکی ایلات اصابت کرد. این حادثه تنها یک مجروح سطحی به‌جا گذاشت اما باعث شد پروازها برای چندین ساعت متوقف و آسمان جنوب اسرائیل در حالت آماده‌باش قرار گیرد. حمله در ظاهر محدود بود اما معنای آن بسیار فراتر از خسارت مستقیم بود. برای اسرائیل، رسیدن یک پهپاد از هزاران کیلومتر دورتر به فرودگاه غیرنظامی، تنها یک ابزار تاکتیکی نبود بلکه نشانه‌ای از شبکه منطقه‌ای بود که تهران طی دهه‌ها ساخته است.

از جنگ سایه تا رویارویی آشکار

حمله حوثی‌ها نشان داد که آتش‌بس «جنگ دوازده‌روزه» چیزی جز مکثی موقت نبوده است. جنگ سایه‌ای شامل ترورها، حملات سایبری و عملیات پنهانی جای خود را به رویارویی آشکار داده است. نخستین درگیری مستقیم در ژوئن ثابت کرد که خطوط قرمز گذشته دیگر وجود ندارند و احتمال شعله‌ور شدن دوباره جنگ در ابعادی گسترده کاملاً واقعی است.

ریشه‌های ایدئولوژیک جمهوری اسلامی

انقلاب ۱۹۷۹ ایران نه تنها به سلطنت پایان داد و یک جمهوری دینی را مستقر کرد بلکه سیاست منطقه‌ای را بر پایه دشمنی مطلق با اسرائیل بازتعریف نمود. رهبری جدید به سرعت حضور اسرائیل را حذف کرد، سفارت را بست و ساختمان آن را به سازمان آزادی‌بخش فلسطین سپرد. خیابان‌ها به نام مبارزان فلسطینی تغییر یافت و رسانه‌های دولتی شبانه‌روز شعار نابودی اسرائیل را تکرار کردند. این اقدامات به ستون‌های هویت رژیم بدل شد.

آیت‌الله خمینی اسرائیل را «غده سرطانی» نامید که باید ریشه‌کن شود. همین عبارت دهه‌ها بعد توسط علی خامنه‌ای و فرماندهان سپاه پاسداران تکرار شد و دشمنی با اسرائیل را به یک وظیفه دینی و انقلابی ارتقا داد. سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نه تنها برای دفاع از ایران بلکه برای صدور انقلاب و حمایت از گروه‌های مسلح ضد اسرائیل تأسیس شد. میلیاردها دلار برای ایجاد حزب‌الله در جنگ داخلی لبنان هزینه شد و این گروه را به یکی از قدرتمندترین بازیگران غیردولتی منطقه بدل کرد که آشکارا خود را بازوی ایران علیه اسرائیل معرفی کرد.

در غزه، ایران حماس و جهاد اسلامی را به‌عنوان شرکایی که موجودیت اسرائیل را رد می‌کردند، به رسمیت شناخت. کمک مالی، آموزش و فناوری موشکی ظرفیت این گروه‌ها را گسترش داد، نه برای صلح، بلکه برای تضمین یک جنگ بی‌پایان. در بخش‌هایی از ایدئولوژی شیعی نزدیک به رهبری، بازگشت امام دوازدهم با یک جنگ بزرگ علیه اسرائیل پیوند خورده است. این باور دشمنی را از یک استراتژی به یک سرنوشت تاریخی تبدیل می‌کند.

نیابتی‌های منطقه‌ای به‌عنوان ابزار قدرت

ایران طی چهار دهه شبکه‌ای پیچیده از گروه‌های مسلح در خاورمیانه ایجاد کرده است که به‌طور رسمی «محور مقاومت» نامیده می‌شود. حزب‌الله در لبنان مهم‌ترین عنصر این شبکه است که اکنون ده‌ها هزار موشک در اختیار دارد. در غزه، حماس و جهاد اسلامی فلسطین توانایی تولید موشک‌های دوربرد و پهپادهای انتحاری یافته‌اند. در عراق، شبه‌نظامیان مورد حمایت ایران پایگاه‌های آمریکا را هدف قرار می‌دهند و منافع اسرائیل را تهدید می‌کنند. در سوریه، ایران مسیرهای انتقال سلاح به حزب‌الله ایجاد کرده است. در یمن، حوثی‌ها جدیدترین بازوی این محورند که نه تنها اسرائیل بلکه تجارت جهانی را نیز تهدید می‌کنند.

جنگ دوازده‌روزه و پیامدهای آن

در ۱۳ ژوئن ۲۰۲۵ اسرائیل با حملات پیش‌دستانه به مراکز نظامی و هسته‌ای ایران ضربه زد. تهران در پاسخ صدها موشک بالستیک و بیش از هزار پهپاد شلیک کرد. سامانه‌های دفاعی اسرائیل بسیاری را رهگیری کردند اما تعدادی به هدف اصابت کرده و تلفات و خساراتی برجا گذاشتند. اسرائیل نیز با حملات هوایی به اصفهان، همدان و نطنز پاسخ داد. طی ۱۲ روز، هزاران نفر زخمی و صدها کشته در هر دو کشور گزارش شد. زیرساخت‌ها مختل و جنگ سایبری گسترده‌ای درگرفت. در ۲۴ ژوئن با میانجی‌گری آمریکا و قطر آتش‌بس برقرار شد، اما هیچ طرفی پیروز اعلام نشد.

بن‌بست راهبردی

جنگ دوازده‌روزه تناقض درونی جمهوری اسلامی را آشکار کرد: ایدئولوژی اجازه عقب‌نشینی نمی‌دهد اما ادامه مسیر هزینه‌های سنگینی دارد. سه سناریو محتمل است: تداوم تنش کنترل‌شده با نیابتی‌ها، بازگشت به جنگ مستقیم با پیامدهای جهانی یا فرسایش درونی ناشی از بحران اقتصادی و نارضایتی اجتماعی.

پیامدهای جهانی و درس‌ها برای غرب

این مناقشه نه تنها منطقه‌ای بلکه جهانی است. هر موج تنش باعث افزایش قیمت انرژی، اختلال در مسیرهای دریایی و تهدید تجارت جهانی می‌شود. اروپا به‌شدت آسیب‌پذیر است. حملات سایبری و موج‌های مهاجرت پیامدهای مستقیم برای غرب دارند. نتیجه روشن است: امنیت اسرائیل از امنیت جهانی جدا نیست و مدیریت ریسک و همکاری‌های بین‌المللی ضروری است.

نتیجه‌گیری

خصومت با اسرائیل در تار و پود جمهوری اسلامی تنیده شده است. حمله پهپادی سپتامبر و جنگ دوازده‌روزه نشان داد که رویارویی آشکار دیگر تابو نیست. بازدارندگی شکننده باقی مانده و آینده یا به سمت فرسایش داخلی یا انفجار تازه خواهد رفت. هر جرقه می‌تواند آتش بزرگی در خاورمیانه برافروزد.

Kommentar hinzufügen

Kommentare

Es gibt noch keine Kommentare.